Top Kolhapur News | कोल्हापुरातील राजर्षी शाहू पुरस्कार वितरण सोहळ्यात ज्येष्ठ चित्रपट दिग्दर्शक डॉ. जब्बार पटेल यांनी राज्यकर्त्यांच्या कारभारावर आणि प्रशासकीय दिरंगाईवर थेट टीका करत उपस्थितांमध्ये खळबळ उडवली. त्यांनी आपल्या भाषणात ऐतिहासिक संदर्भ देत आजच्या व्यवस्थेतील गोंधळावर परखड भाष्य केले.
डॉ. पटेल म्हणाले, ‘‘आरक्षणाच्या फाईलवर ब्रिटिश गव्हर्नरचा पंतप्रतिनिधी सही करत नव्हता, तेव्हा शाहू महाराजांनी त्याला बोलावून घेतलं. वाघाच्या पिल्लाचे भय दाखवून युक्तीने सही करून घेतली. तेव्हा एकच कॅबिनेट होतं – शाहू महाराजांचं. आज मात्र इतके मंत्री, इतके अधिकारी असूनही कामं रखडत राहतात. मग काय आम्ही वाघ घेऊन सरकारी कार्यालयात जावं का?’’ अशा शब्दांत त्यांनी विद्यमान व्यवस्थेतील असंवेदनशीलतेवर हल्लाबोल केला.
त्यांनी स्पष्ट केलं की, ‘‘माझा हेतू कोणत्याही मंत्री किंवा अधिकार्‍यांचा अपमान करण्याचा नाही. मी जे विचार मांडले ते पूर्णपणे शाहू महाराजांचे आहेत. आणि त्या विचारांमध्ये माणुसकीचा गाभा आहे. त्यामुळे सत्तेत असलेल्या प्रत्येक व्यक्तीने त्याचा आदर करायला हवा.’’
शाहू महाराजांचा आदर्श – मानवी मूल्यांचा राज्यकारभार
डॉ. जब्बार पटेल यांनी शाहू महाराजांचे कार्य उलगडून सांगताना म्हटलं, ‘‘राजा असो की सामान्य माणूस, माणुसकी हीच खरी ओळख आहे. शाहू महाराज म्हणजे भारतीय आणि पाश्चात्य विचारसरणीचा सुंदर संगम होता. ते केवळ शासक नव्हते, तर समाजसुधारक होते. लोकशाही नसताना त्यांनी लोकशाहीच्या आधी माणुसकी आणि सामाजिक समतेचे तत्व जोपासले.’’
ते पुढे म्हणाले, ‘‘आज अनेक राजकीय नेत्यांची कामं पूर्ण झाल्यावर मोठे पोस्टर्स लावले जातात. शाहू महाराजांनी सुद्धा ते करू शकलं असतं, पण त्यांना प्रसिद्धीपेक्षा समाजकल्याण महत्वाचं वाटलं. त्यामुळेच त्यांच्या कार्याचा पग समाजाच्या रंध्रारंध्रात आजही जाणवतो.’’
“हा पुरस्कार वेगळा आहे” – भावुक कबुली
स्वतःला मिळालेल्या अनेक पुरस्कारांपैकी हा पुरस्कार खूप वेगळा आणि विशेष असल्याचं त्यांनी नम्रपणे सांगितलं. ‘‘मला अनेक सन्मान मिळाले आहेत, पण आजचा राजर्षी शाहू पुरस्कार मला खूप खास वाटतो. कारण यामागे केवळ गौरव नाही, तर एका आदर्श व्यक्तिमत्त्वाचा विचार आहे. शाहू महाराज कोल्हापूरात जन्मले, पण त्यांनी संपूर्ण भारताला सामाजिक समतेचा आणि माणुसकीचा मार्ग दाखवला,’’ असं म्हणत त्यांनी भावनिक शब्दांत आपलं मत मांडलं.
डॉ. पटेल यांनी शाहू महाराजांच्या सामाजिक कार्याचे स्मरण करत सांगितले की, ‘‘ते केवळ तळागाळातील लोकांशी संवाद साधत नव्हते, तर त्यांना मुख्य प्रवाहात आणण्यासाठी कृती करत होते. त्यांनी आरक्षणाचा निर्णय घेतला, अस्पृश्यतेविरुद्ध पावलं उचलली आणि शिक्षणाचा प्रसार केला. त्यांनी दाखवलेली दिशा हीच खरी लोकशाही आहे.’’
समारोप – विचार जपण्याची गरज
डॉ. जब्बार पटेल यांच्या भाषणाचा मुख्य हेतू होता – शाहू महाराजांच्या विचारांची आठवण करून देणे. ‘‘शाहू महाराजांची मूल्यं विसरून चालणार नाही. त्यांच्या कार्याचा आजच्या काळात पुनः अभ्यास आणि अनुकरण करायला हवं. कारण राजकारण, सत्ता किंवा अधिकार यांच्यापेक्षा मोठं आहे – समाज आणि माणुसकी,’’ अशा शब्दांत त्यांनी उपस्थितांना विचार करण्यास भाग पाडलं.
त्यांच्या या भाषणाने उपस्थितांमध्ये टाळ्यांचा कडकडाट तर झाला, पण त्याहूनही जास्त विचारांची एक ज्वाला मनात चेतवली गेली. सत्ताधारी, प्रशासक, राजकीय नेते आणि सामान्य माणसाने या भाषणातून आत्मपरीक्षण करायला हवे, हेच खरे डॉ. जब्बार पटेल यांचे मौन संदेश होते.